1 lipca 1948 rok – trzymasztowy szkuner gaflowy – okręt szkolny Polskiej Marynarki Wojennej ORP Iskra wrócił do Gdyni po 9 latach przymusowej, wojennej nieobecności. Żaglowiec przyprowadził do kraju kpt. mar. Julian Czerwiński (absolwent Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej z 1937; dowodził okrętem w latach 1948-1949 i 1957-1961).
W 1926 na potrzeby szkolenia podchorążych SPMW kupiono, zbudowany w 1917 szkuner handlowy – do 1921 pływał pod banderą Holandii jako Vlissingen , następnie St Blanc – pod banderą brytyjską.
1.I.1927 żaglowiec pod dowództwem kpt. ż.w. Konstantego Maciejewicza sprowadzono do Polski, następnie poddano w Gdańsku gruntownej przebudowie. Podniesienie bandery i nadanie imienia ORP Iskra – 6.V.1928 , a już 5 czerwca okręt wyszedł w pierwszą podróż.
Przed II wojną światową żaglowiec odbył m.in. 4 podróże oceaniczne, odwiedzając obok portów europejskich, Afrykę Północną, Maderę, Wyspy Kanaryjskie, Azory, Kubę, Stany Zjednoczone. W trzeciej, najdłuższej podróży(189 dni, 13 000 Mm – 1931 r.), Iskra wpadła w oko cyklonu – przetrwała mimo licznych uszkodzeń.
II wojna światowa zastała Iskrę w rejsie szkolnym na Morzu Śródziemnym. 2.IX.1939 weszła do portu w Casablance, a 10 października zacumowała wraz z ORP Wilia w Port Lyautey, gdzie wyokrętowano podchorążych. 27.VI.1940 szkuner przebazowano do Gibraltaru – przekazany Royal Navy, pod nazwą HMS Pigmy służył jako okręt-baza dla kutrów torpedowych i okrętów podwodnych. Po zakończeniu działań okręt wyremontowano w Gibraltarze i Plymouth, po czym zwrócono Polsce.
Od momentu powrotu, do 1974 Iskra odbywała rejsy z podchorążymi Oficerskiej/Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej oraz elewami Centrum Szkolenia Specjalistów Marynarki Wojennej. Żaglowiec obok Bałtyku pływał po morzach – Północnym, Barentsa, Śródziemnym, Atlantyku. Przed ostatecznym wycofaniem pełnił jeszcze rolę hulku w porcie wojennym. Ze względu na zużycie skreślony z listy floty – 26.XI.1977 dokonano ostatniego opuszczenia bandery.
Podczas służby pod biało-czerwoną banderą ORP „Iskra” odbył 38 zagranicznych podróży szkolnych (w tym 12 do wybuchu II wojny światowej), przebył łącznie 201 tys. Mm, zawijając 135 razy do portów zagranicznych. Ogółem przeszkolona na nim 5300 podchorążych/elewów Marynarki Wojennej i 750 żeglarzy cywilnych, a dowodziło jednostką 15 dowódców.
Źródło MMW
