Szczeciński port jest najstarszym nieprzerwanie działającym na Pomorzu organizmem gospodarczym. Materialnym dowodem tego jest pochodząca z VIII wieku łódź znaleziona u podnóża wzgórza zamkowego. Szczecin i port nierozerwalnie przez wieki budowały swoją wysoką pozycję gospodarczą. Przypominamy o tym w jubileuszowym roku 70-lecia polskiego zarządu w portach w Szczecinie i Świnoujściu, którego obchody z racji pandemii mają bardzo skromną oprawę.
Przedsiębiorstwo Państwowe – zarządzające obydwoma portami, którego prawnym spadkobiercą jest Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA powstało Decyzją Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dniem 1 stycznia 1950. Odbudowa portu ze zniszczeń wojennych stała się jego priorytetowym zadaniem. Port wymagał bowiem natychmiastowych inwestycji. Już w listopadzie 1951 roku na pirsie węglowym w Zakładzie Przeładunków Masowych przekazano do eksploatacji taśmowiec do załadunku węgla. Była to na owe czasy w Europie jedna z najnowocześniejszych konstrukcji tego typu. Równolegle powstawała wywrotnica wagonów.
Najpierw przeładunek towarów suchych
Ówczesna strategia gospodarcza państwa zakładała, że porty w Szczecinie i Świnoujściu będą specjalizować się w przeładunkach suchych towarów masowych. Drugi kierunek rozwoju wyznaczać miały realizowane w Szczecinie obroty tranzytowe.
Lata pięćdziesiąte ubiegłego wieku związane były ze zmianami administracyjnymi w portach. Wówczas funkcje związane z administracją portami przekazano szczecińskiemu Urzędowi Morskiemu, natomiast Zarząd Portu Szczecin miał realizować zadania eksploatacyjno-inwestycyjne.
Pogłębienie toru – milowy krok
Prawdziwym przełomem w historii obu portów był rok 1958, kiedy to pogłębiono do głębokości 9,6 metra tor wodny łączący Świnoujście ze Szczecinem. Był to milowy krok na drodze rozwoju portów.
Z kolei początek lat sześćdziesiątych – to bardzo ważny czas w rozwoju portu w Świnoujściu. Wówczas dokonano przebudowy Bazy Odlichtunku Statków, z której powstała baza przeładunkowo-składowa importowanych towarów masowych. Nieco później, oddano do eksploatacji bazę węglową. W tym czasie Zarząd Portu Szczecin reaktywował przystań promową w Świnoujściu dla uruchamianej linii promowej Świnoujście-Ystad.
Aspekty polityczno-gospodarcze
Lata dziewięćdziesiąte ubiegłego wieku upłynęły pod znakiem przemian polityczno-gospodarczych. Zmienił się także sposób postrzegania i rola polskich portów morskich.
W roku 1991 Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście przekształcony został w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W tym czasie rozpoczął się także proces wyłaniania z jednolitego dotychczas organizmu portowego, spółek przeładunkowych.
Na mocy ustawy z dnia 20 grudnia 1996 roku o portach i przystaniach morskich utworzono Zarząd Morskiego Portu Szczecin-Świnoujście SA. Później dokonano kolejnej zmiany nazwy podmiotu zarządzającego portami w Szczecinie i Świnoujściu na Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA. Pod tą nazwą firma funkcjonuje obecnie.
Zarząd Portu dziś
Obecnie Zarząd Portu prowadząc szeroki zakres inwestycji odważnie sięga po fundusze unijne, co daje mu pozycję lidera pod tym względem na Pomorzu Zachodnim.
Wartość inwestycji na terenie zespołu portów Szczecin-Świnoujście na przestrzeni lat 2007-2020 osiągnie wartość blisko 500 mln EUR. W ramach tej puli zmodernizowano w portach infrastrukturę drogową i kolejową. Przy elewatorze „Ewa” w szczecińskim porcie zmodernizowano nabrzeże Zbożowe i wybudowano nowe nabrzeże Niemieckie. W Świnoujściu powstało kolejne szóste stanowisko promowe (nr 1) a w porcie zewnętrznym w Świnoujściu wybudowano nabrzeże do rozładunku LNG.
W trakcie realizacji jest modernizacja nabrzeży i pogłębianie do 12,5 m akwenów w rejonie Basenu Kaszubskiego i Kanału Dębickiego w Szczecinie. Inwestycje obejmują także infrastrukturę portową w obu portach.
W Świnoujściu w kierunku intermodalnym rozbudowywany jest terminal promowy, jak również budowane są nowe parkingi dla ciężarówek. W Świnoujściu także ma powstać głębokowodny terminal kontenerowy, jak również rozbudowywany będzie terminal LNG.
Działania w tych obszarach są niezbędne dla zapewnienia portom mocnego miejsca na wysoce konkurencyjnym rynku morskim.
Kalendarium
1950
utworzenie przedsiębiorstwa państwowego Zarząd Portu Szczecin wraz z Biurem Portowym Świnoujście;
1955
utworzenie Oddziału Przeładunkowego Świnoujście;
1958
pogłębienie toru wodnego łączącego Świnoujście ze Szczecinem do głębokości 9,6 metra – „milowy krok na drodze rozwoju portu”;
1964
uruchomienie połączenia promowego z Ystad;
1964-1973
budowa bazy węglowej w Świnoujściu;
1973-1980
budowa specjalistycznej bazy surowców chemicznych w Świnoujściu;
1974-1986
budowa specjalistycznej bazy węglowo-rudowej w Świnoujściu;
1977
przekazanie bazy promowej w Świnoujściu do PŻB;
1982
zmiana nazwy Zarząd Portu Szczecin na Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście;
1991
rozpoczęcie procesu prywatyzacyjnego – przekształcenie w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa, utworzenie spółek przeładunkowych);
1998
zawiązanie Spółki Akcyjnej Zarząd Morskiego Portu Szczecin-Świnoujście;
2000
inkorporacja dotychczasowej spółki Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście SA przez Zarząd Morskiego Portu Szczecin-Świnoujście SA;
2001
zakup Bazy Promowej Świnoujście przez ZMPS-Ś SA;
2003
uruchomienie Granicznego Punktu Kontroli Weterynaryjnej na terenie portu w Szczecinie oraz oddanie do eksploatacji nowej wywrotnicy wagonowej na Basenie Górniczym;
2005-2007
budowa infrastruktury dla Zachodniopomorskiego Centrum Logistycznego w porcie w Szczecinie; inwestycja realizowana z funduszy unijnych w ramach SPOT;
2006-2008
budowa infrastruktury portowej dla bazy kontenerowej na Ostrowie Grabowskim w porcie w Szczecinie; inwestycja realizowana z funduszy unijnych w ramach SPOT;
2006
decyzja o budowie terminalu gazowego w porcie w Świnoujściu;
2007
zakończenie procesu zbycia udziałów posiadanych przez ZMPSiŚ SA w spółkach eksploatacyjnych (rozdzielenie sfery eksploatacyjnej od sfery zarządzania);
2010
rozpoczęcie budowy nabrzeża w porcie zewnętrznym w Świnoujściu; inwestycja współfinansowana przez Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej;
2011
rozpoczęcie przebudowy infrastruktury drogowej i kolejowej w portach w Szczecinie i Świnoujściu; inwestycje realizowane w ramach POIiŚ 7.2.
Uzyskanie certyfikatu ISO przez ZMPSiŚ SA;
2012
zakończenie inwestycji – budowa nabrzeża w porcie zewnętrznym przy terminalu LNG w Świnoujściu;
2013
otwarcie w Świnoujściu ulic Nowoartyleryjskiej i Barlickiego.
2014
zakończenie inwestycji drogowej i kolejowej. Rozpoczęcie procesu wykupu akcji pracowniczych. Połączenie Świnoujście-Telleborg uzyskało status autostrady morskiej. Wygrana w SKO w sprawie stawki 0,3%;
2015
Nagroda Perła Biznesu za pakiet inwestycyjny 2007-2014;
2015
wybór dzierżawcy elewatora „Ewa”.
2016
Podpisanie umowy ze spółką Waimea Holding na budowę centrum logistycznego na terenie ZCL; elewator „Ewa” zaczyna działać (Szczecin Bulk Terminal); uruchomienie gazoportu, który otrzymuje nazwę śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego; chrzest jednostki i podniesienie bandery „Strażak-26”, nowa jednostka „Hydrograf”.
2017
Od 10 marca działa winda w budynku głównym.
2018
Światowe Dni Morza w Szczecinie
2019
Portowa Straż Pożarna wróciła do tej nazwy (było Portowa Służba Ratownicza)
