Jednym z kierunków prac naukowo-badawczych Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu jest poszukiwanie, dokumentowanie oraz o ile jest to możliwe, prezentacja elementów wraków, które uczestniczyły w działaniach wojennych, prowadzonych we współczesnych granicach Polski. Muzeum współpracuje z Zachodniopomorskim Stowarzyszeniem Dziedzictwo Morza, od lat zajmującym się zbieraniem informacji oraz prowadzącym inwentaryzację wraków m. in. na Jeziorze Dąbie koło Szczecina. W 2019 roku do współpracy przy tym projekcie przystąpiły dwa największe muzea województwa zachodniopomorskiego: Muzeum Narodowe w Szczecinie oraz Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, a także Zakład Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
Prowadzone przez stowarzyszenie prace przekształciły się w akcję naukowo-badawczą pod nazwą ,,Wraki Jeziora Dąbie”. Do współpracy przy jednym z wraków przystąpiła również rządowa Amerykańska Agencja Obrony Defense POW/MIA Accounting Agency, która zajmuje się poszukiwaniem zaginionych podczas II wojny amerykańskich samolotów i lotników. Dzięki współpracy z firmami Escort i UW Service zostało wytypowane i zlokalizowane na jeziorze miejsce upadku amerykańskiego bombowca B 17. Prace w tym miejscu były prowadzone z jednostki badawczo-szkoleniowej Echo 2 firmy Escort. Dalsze badania, w tym nurkowe, będą kontynuowane w nadchodzącym sezonie letnim.
14 kwietnia 2021 roku prowadzone były kolejne prace naukowo-badawcze na Jeziorze Dąbie. Tym razem używano jednostki s/y „Jędrek”, udostępnionej przez firmę UW Service Sp. z o.o. ze Szczecina. Prace prowadziła ekipa w składzie: Marek Matejski – Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza, Aleksander Ostasz – dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu oraz prezes Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza , dr hab. n. med. Andrzej Ossowski – Kierownik Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, Maciej Papke i Mateusz Papke – Polskie Radio Szczecin oraz Rafał Makarewicz – szyper jednostki s/y „Jędrek”. W trakcie całego dnia badań przeprowadzono rekonesans kilku wysp znajdujących się na Jeziorze Dąbie. Podczas prowadzonych prac używano drona, który z uwagi na dopiero rozpoczynający się okres wegetacji roślinności doskonale się sprawdził. Dzięki współpracy z naukowcami z Zakładu Genetyki Sądowej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie został zlokalizowany kolejny wrak. Jest to najprawdopodobniej niemiecki holownik parowy, który występuje na zdjęciach lotniczych z końca lat 40. Jednostka przypuszczalnie została zatopiona lub uszkodzona w wyniku działań wojennych. Do naszych czasów przetrwał jedynie nitowany kadłub o wymiarach: 14 metrów długości na 4 metry szerokości, na którym widoczne są ślady cięcia prowadzone po wojnie przez złomiarzy. Z nie do końca wiadomych powodów wrak został pozostawiony w tym miejscu, a inne znajdujące się w pobliżu zostały w całości usunięte. Podczas prowadzonych badań na jednej z wysp Jeziora Dąbie zostały zlokalizowane też elementy rozbitego samolotu, jednak na tym etapie prac trudno jest stwierdzić z jaką maszyną mamy do czynienia.
Jednostka z ekipą badawczą odwiedziła również wrak Betonowca, znajdujący się w północnej części Jeziora Dąbie. Naszym zdaniem wrak wymaga przeprowadzenia pilnego remontu. Zaczyna odpadać wierzchnia warstwa betonu, odsłania się betonowe zbrojenie z początkami korozji. Za kilka lat wrak po prostu się rozłoży i zamiast atrakcji turystycznej będzie straszyła sterta pokruszonego betonu z niebezpiecznie wystającymi prętami zbrojeniowymi. Apelujemy do odpowiednich instytucji o powołanie zespołu specjalistów, w celu zajęcia się tematem zabezpieczenia wraku Betonowca. Obecnie można jeszcze temu dość prosto i relatywnie tanio zaradzić, jednakże potrzebne jest pilne i zdecydowane działanie.
APEL
Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu oraz Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza zaprasza do współpracy oraz pomocy przy projekcie ,,Wraki Jeziora Dąbie”. Osoby mające informacje o wrakach znajdujących się w Jeziorze Dąbie lub posiadające stare zdjęcia np. Betonowca lub holownika Bolek prosimy o kontakt na e-mail: dyrektor@muzeum.kolobrzeg.pl ew. alekost@wp.pl lub pod tel. 601402400
Fot: Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza
