Polski Portal Morski
Historia

Części pancernika „Lützow” i „Graf Spee”

16 kwietnia 1945 r. samoloty słynnego, brytyjskiego dywizjonu „Dambusters” – No. 617 Squadron RAF, pojawiły się nad dzisiejszym Kanałem Piastowskim w Świnoujściu, a celem ich ataku stał się między innymi stojący tam po wycofaniu z Bałtyku, niemiecki pancernik kieszonkowy „Lützow”. Misja została zakończona sukcesem – charaktertyzujący się pełną wypornością 16200 BRT okręt spoczął na mieliźnie i pozostał tam praktycznie do zakończenia II wojny światowej.

Wcześniej, na początku marca 1945 roku „Lützow” wraz z siostrzanym „Admirałem Scheerem” ostrzeliwał wojska polskie i radzieckie szturmujące między innymi Kołobrzeg. 4 maja 1945 r., po wystrzeleniu ostatnich pocisków, „Lützow” został wysadzony i porzucony przez załogę. Po zakończeniu wojny Rosjanie przeholowali wrak na Bałtyk gdzie służył jako okręt-cel. Zatonął 22 lipca 1947 r. w rejonie Świnoujścia.

Jednym z największych, zarówno pod względem technicznym, jak i merytorycznym wyzwań, z jakim w ostatnich miesiącach mierzy się Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu jest konserwacja oraz opracowanie zabytków, wydobytych przez Urząd Morski w Szczecinie podczas inwestycji ,,Modernizacja toru wodnego Świnoujście-Szczecin do głębokości 12,5 m”. Największą ich grupę stanowią właśnie elementy niemieckiego pancernika kieszonkowego „Lützow”. Aktualnie do zasobów MOP trafiło ok. 20 tysięcy kilogramów materiałów pochodzących z wraku. Znaczna część z nich to prawdziwe perełki militarne, należące do bardzo rzadkiej grupy zabytków techniki-morskiej.

Co ciekawe, na świecie prezentowane są elementy siostrzanej dla „Lützowa” jednostki – pancernika kieszonkowego „Graf Spee”. Wydobyte dalmierz i armata znajdują się w Museo Naval w Montevideo w Urugwaju.

Ciężki krążownik „Admiral Graf Spee” został zwodowany 30 czerwca 1934 roku w stoczni Kriegsmarinewerft w Wilhelmshaven, a do służby wszedł w 1936 roku. 26 września 1939 r. dowódca okrętu, komandor Hans Wilhelm Langsdorff otrzymał rozkaz atakowania statków handlowych aliantów. Pomiędzy 30 września a 7 grudnia 1939 roku okręt zatopił na Atlantyku i na Oceanie Indyjskim 9 brytyjskich statków handlowych.  Ofiar śmiertelnych tych ataków nie było ponieważ komandor Langsdorff najpierw wzywał napotkany statek handlowy do zatrzymania, a następnie dawał jego załodze czas na spakowanie niezbędnych przedmiotów i zejście do szalup. Dopiero wtedy otwierał ogień i topił jednostkę. Niemcy pozwalali załogom na dopłynięcie do brzegu lub zabierali je na pokład.

13 grudnia 1939 okręt został wykryty u ujścia rzeki Rio de la Plata przez zgrupowanie 2 brytyjskich i 1 nowozelandzkiego okrętu, zwane eskadrą G (Force G). Tego dnia została stoczona bitwa morska u ujścia La Platy – pierwsza znacząca bitwa morska II wojny światowej pomiędzy ciężkimi okrętami nawodnymi. Przez błędną taktykę starcia „Admiral Graf Spee” doznał licznych lekkich i cięższych uszkodzeń zaś Anglicy odnieśli taktyczne zwycięstwo. Komandor Langsdorff przerwał walkę i 14 grudnia 1939 roku o 5.00 wprowadził okręt do portu Montevideo, stolicy neutralnego Urugwaju.

Po interwencji komandora i niemieckiego ambasadora u urugwajskich władz, powołana została komisja, która zbadała uszkodzenia pancernika i pozwoliła mu na trzydniowy pobyt w Montevideo w celu naprawy uszkodzeń. W międzyczasie ambasador brytyjski postarał się o to, aby codziennie z portu Montevideo wypływał jeden statek brytyjski, co uniemożliwiało ucieczkę niemieckiego okrętu, gdyż w świetle prawa międzynarodowego Langsdorff musiał czekać 24 godziny, nim mógł wypłynąć. Brytyjczycy rozpuścili także pogłoski jakoby u wrót Montevideo na „Grafa Spee” czekały liczne jednostki Royal Navy.

17 grudnia 1939 o godzinie 18.15 okręt opuścił port Montevideo. Tysiące ludzi zebrało się na nabrzeżu oczekując, że stanie do ostatniej, nierównej walki. Jednak po przejściu 3 mil morskich okrętem niemieckim wstrząsnęła eksplozja. Komandor Langsdorff i pozostała na okręcie załoga opuściła wcześniej okręt i na pokładach holowników argentyńskich trafiła do Buenos Aires. Tam dowódca niemieckiego pancernika dowiedział się od niemieckiego attaché morskiego, że nic nie zagrażało „Grafowi Spee” i mógł spokojnie dopłynąć do Niemiec. 19 grudnia 1939 komandor Langsdorff zastrzelił się z broni służbowej, leżąc na banderze marynarki wojennej Rzeszy. Został pochowany 22 grudnia 1939 na niemieckim cmentarzu w Buenos Aires.

źródło: Muzeum Kołobrzeg

Zobacz podobne

„Jan Heweliusz” – tragedia, która wciąż domaga się prawdy 

Sonia Mrzygłocka

Niszczejąca historia Helu – Wraki ORP Wicher II i ORP Grom II

BS

87. rocznica podniesienia biało-czerwonej bandery na ORP „Błyskawica”

BS

Zostaw komentarz

Ta strona wykorzystuje pliki cookie, aby poprawić Twoją wygodę. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuję Czytaj więcej

Polityka prywatności i plików cookie