Tego dnia, 75 lat temu, na redzie Gdyni zakotwiczyły okręty podwodne „Sęp”, „Ryś” i „Żbik”, kuter pościgowy „Batory” oraz żaglowiec szkolny PSM „Dar Pomorza”, wracające z wojennego internowania w Szwecji.
We wrześniu 1939, okręty podwodne, po uszkodzeniach odniesionych w wyniku ataków Kriegsmarine, kolejno decydowały się na wejście do portów neutralnej Szwecji: „Sęp” – 17.09., „Ryś” – 18.09., „Żbik” – 25.09. Kuter pościgowy Straży Granicznej „Batory” z grupą oficerów i członków etatowej załogi, tuż przed kapitulacją półwyspu zdołał przełamać blokadę Helu i 2.10.1939 dotrzeć do Gotlandii. „Dar Pomorza” w momencie wybuchu wojny przerwał podróż szkolną i zawinął do Sztokholmu. Uczniowie Szkoły Morskiej, na pokładach będących w Szwecji polskich statków handlowych, przeszli do Wielkiej Brytanii. Członkowie załóg okrętów podwodnych, w większości okres wojny spędzili w Szwecji.
21.10.1945 na internowanych jednostkach ponownie podniesiono biało-czerwone bandery i cała flotylla skierowała się do Gdyni. Spośród 173 internowanych marynarzy okrętów podwodnych, do nowej Polski wróciło 51, w tym tylko 1 oficer. Wszystkie okręty wróciły do czynnej służby. Podwodne stawiacze min „Ryś” i „Żbik” wycofano z eksploatacji w 1955. Najdłużej pozostawał w służbie „Sęp” – banderę opuszczono na nim w 1969. Dawny kuter SG „Batory” wrócił do służby w barwach WOP, później wykorzystywany był do 1969 jako jednostka Ligi Przyjaciół Żołnierza na wodach Zalewu Zegrzyńskiego. Uratowany od złomowania przez ludzi niegdyś związanych z okrętem, przetrwał wbetonowany w nabrzeże portu wojennego na Helu. W 2009 wrócił do Gdyni, odrestaurowany staraniem Muzeum Marynarki Wojennej, stał się ozdobą plenerowej kolekcji. W naszym Muzeum znajduje się wiele eksponatów zachowanych po złomowanych okrętach podwodnych. Ostatnim nabytkiem jest oryginalna bandera ORP „Sęp”, z czasu internowania w Szwecji – dar pana Andrzeja Sadowskiego z USA, syna por. mar. Kazimierza Sadowskiego, służącego na ORP „Żbik”.
„Dar Pomorza” szkolił kadry morskie PMH do 1982, kiedy zmieniony został przez nowy żaglowiec „Dar Młodzieży”.
Źródło/fot.: Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
