Pierwszy kwietnia rozpoczyna Tydzień Czystości Wód. Celem akcji jest zwrócenie uwagi na rosnący problem zanieczyszczenia rzek, jezior i mórz i zachęcenie do większej troski o nasze zasoby wody. Skażona woda wpływa negatywnie na życie zwierząt, roślin i ludzi, dlatego niezbędne jest podejmowanie działań zaradczych. Wody Polskie robią to na kilka sposobów – przez planistykę, kontrole gospodarowania wodami, akcje sprzątania oraz edukację. Także każdy z nas ma wpływ na czystość wód w swojej okolicy i może zaangażować się na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Przykład dają nasi Pracownicy, którzy wiosną zaangażowali się w liczne akcje oczyszczania rzek i jezior w całej Polsce!
Do statutowych zadań Wód Polskich, obok przeciwdziałania powodzi i suszy, należy również troska o dobry stan wód. Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska tylko 10% rzek w Polsce ma stan/potencjał ekologiczny bardzo dobry lub dobry, 60% umiarkowany, a 30 % słaby lub zły. W kwestii czystości rzek nie wypadamy najlepiej także na tle Europy. Raport Europejskiej Agencji Środowiska podaje, że niemal 40% wód powierzchniowych w UE ma dobry lub bardzo dobry stan.
Największy wpływ na jakość wód ma działalność człowieka. W Polsce głównymi źródłami zanieczyszczeń są ścieki przemysłowe i komunalne, transport, a także intensywne rolnictwo. Dużym problemem jest również zanieczyszczenie rzek i zbiorników wodnych różnego typu odpadami. Należy pamiętać, że zanieczyszczenia różnego pochodzenia zaburzają równowagę ekosystemów wodnych, prowadząc z czasem nawet do wymierania wielu gatunków roślin i zwierząt.
Zanieczyszczanie wód jest szczególnie widoczne na południu naszego kraju, gdzie występuje najwięcej rzek o charakterze górskim i wyżynnym. Ich wartki nurt, nawet nieznacznych wezbraniach, zabiera ze sobą wszelkiego rodzaju nieczystości – ścieki, resztki nawozów, czy śmieci. Są one transportowane z nurtem rzek, by finalnie naszymi największymi arteriami – Wisłą i Odrą – trafić do Bałtyku. Powoduje to nie tylko zanieczyszczenie całego naszego wodnego krwioobiegu, ale również naszego Morza Bałtyckiego. Eutrofizacja, czyli zakwity sinic, przy nadmorskich plażach, ściekowe zastoiska dryfujące w rzekach, czy przybrzeżne wysypiska w atrakcyjnych turystycznie rejonach to smutne obrazki z którymi się stykamy. Dlatego tak ważne jest przeciwdziałania temu procederowi, co robimy przez planistykę, kontrole podmiotów korzystających ze środowiska i zasobów wodnych, a także akcje sprzątania i edukację.
Jak dbamy o czystość wód?
Wody Polskie opracowują projekty planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy i ich aktualizacje, które są jednymi z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej. Plany stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych i określają zasady gospodarowania nimi przez następne sześć lat. Zawierają działania naprawcze służące poprawie stanu wód powierzchniowych i podziemnych w naszym kraju, zwłaszcza ograniczeniu negatywnego wpływu działalności człowieka na środowisko. Za ich realizację odpowiadają m.in. samorządy, instytucje rządowe i Wody Polskie.
Kolejną ważną kwestią dla troski o czystość wód są kontrole gospodarowania wodami. Pracownicy Wód Polskich weryfikują przestrzeganie warunków ustalonych w danych strefach oraz decyzjach i pozwoleniach dotyczące korzystania z wód, czy ochrony zasobów wodnych, ja również wykonywania i utrzymywania urządzeń wodnych. Dzięki kontrolom możliwe jest egzekwowanie przepisów mających na celu ochronę ilościową i jakościową wód oraz ekosystemów od nich zależnych. Jest to tym ważne, że dotychczas zidentyfikowano ponad 20 tysięcy różnego typu rur, które uchodzą do polskich rzek, co może bezpośrednio przekładać się na ilość zanieczyszczeń, jakie dostają się do wód. W stosunku do ponad 1/3 z nich, z uwagi na m.in. brak stosownych pozwoleń wodnoprawnych, podejmowane są działania administracyjne.
Wreszcie, nasi pracownicy aktywnie uczestniczą też w akcjach sprzątania brzegów rzek i zbiorników wodnych w ramach kampanii „Wody to nie śmietnik”. Naszą kampanię kierujemy do wszystkich, bo zaśmiecanie dotyczy każdego regionu i miejscowości, niezależnie od wieku i statusu materialnego mieszkańców. Kładziemy nacisk na współdziałanie, dlatego Wody Polskie zawierają porozumienia z gminami w sprawie regularnego sprzątania i wywozu śmieci. W naszych działaniach możemy liczyć na wsparcie świadomych mieszkańców, wolontariuszy, miejscowych samorządów, szkół, organizacji społecznych i instytucji państwowych. Szczególnie cieszy nas aktywna postawa dzieci i młodzieży, zaangażowanych w program edukacyjny Wód Polskich pn. „Aktywni Błękitni – szkoła przyjazna wodzie”. Głównym przesłaniem naszej kampanii jest zmiana społecznych postaw – po prostu, by nie zaśmiecać i nie zanieczyszczać wód! Wierzymy, że dzięki dalszej edukacji, wspólnemu zaangażowaniu i podejściu, że woda jest dobrem każdego z nas, o które należy dbać, uda nam się poprawić stan naszych wód. Aktywny początek wiosny i obecność wielu ludzi, którym zależy na czystości wód, napawa nas optymizmem i daje nadzieję, że zmiana postaw na pozytywne jest możliwa!
Źródło/fot.: Wody Polskie
