Kongres Wodny stał się miejscem eksperckiej debaty poświęconej najważniejszym zagadnieniom z obszaru gospodarki wodnej. Przedstawiciele świata nauki, organizacji samorządowych i rządowych oraz biznesu wymieniali się swoją wiedzą, doświadczeniami i propozycjami rozwiązań na współczesne wyzwania stawiane m.in. przez zmiany klimatu. Gospodarzem zorganizowanego 25 października we Wrocławiu wydarzenia było Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie.
Bezpieczeństwo wodne mieszkańców Polski to najważniejsze zadanie działań w gospodarce wodnej. W tym celu Wody Polskie kontynuują inwestycje za ponad 20 mld zł – wszystko dla lepszej adaptacji naszego kraju do zmian klimatycznych, powodujących coraz częstsze skrajne zjawisko naturalne, jak susze i powodzie. Priorytetem jest sukcesywne zwiększanie retencji oraz poprawa stanu naszych wód.
Modernizujemy infrastrukturę, by odpowiadała współczesnym potrzebom i spełniała wiele funkcji. Dostosowujemy się do środowiskowych wymogów, poszukujemy bezpiecznych rozwiązań, z korzyścią dla rozwoju gospodarczego i ochrony środowiska naturalnego. Każda zainwestowana w gospodarkę wodną złotówka zwraca się z dużym zyskiem. Rolnictwo, energetyka, przemysł, usługi komunalne, mieszkańcy – wszyscy korzystają z wody. Bez wody nie ma życia i nie ma przyszłości – powiedział Krzysztof Woś, Prezes Wód Polskich.
Kongres Wodny był miejscem eksperckiej debaty, wymiany wiedzy i doświadczeń oraz poszukiwania rozwiązań jak w obecnych czasach w zrównoważony sposób gospodarować wodami – wykorzystać ich potencjał gospodarczy, przy jednoczesnej ochronie ich zasobów. Jego ważnym elementem było również podpisanie Memorandum o współpracy w dziedzinie integracji europejskiej i gospodarowania wodami pomiędzy Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie a Państwową Agencją Zasobów Wodnych Ukrainy.
Przechwytywać wodę – dla ograniczania powodzi, suszy i zanieczyszczeń
Profesor Mirosław Miętus z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej wskazał, że nierównomierna struktura opadów, skutkującą coraz częstszymi suszami oraz występowaniem deszczy nawalnych i powodzi błyskawicznych będzie konsekwencją zmian klimatu, z którymi musimy się zmierzyć. Skrajne zjawiska pogodowe potęgują zanieczyszczanie wód. Problem jest widoczny szczególnie w silnie zurbanizowanych miastach, gdzie podczas gwałtownych opadów miejska kanalizacja jest przeciążona i dochodzi do nadmiarowych zrzutów do rzek – zarówno deszczówki, ale też nieoczyszczonych ścieków. Rozwiązaniem, która pozwoli ograniczyć ten problem jest zagospodarowanie wód opadowych.
Trzeba zadbać o miejską retencję, by przechwytywać wody opadowe i wykorzystywać ją do celów gospodarczych. Ograniczy to zużycie wody i jednocześnie wpłynie korzystnie na czystość wód. Mamy z samorządami wspólne zadanie, by zrobić wszystko by wody nie zabrakło – zaznaczył Paweł Rusiecki, Zastępca Prezesa Wód Polskich ds. Zarządzania Środowiskiem Wodnym.
Żegluga śródlądowa – bodziec dla rozwoju portów morskich
Marta Wolska z Komisji Europejskiej stwierdziła, że nowoczesny niskoemisyjny transport wodny wpisuje się w cele polityki klimatycznej, która zakłada że dużą część ładunków transportowanych drogami trzeba przenieść na kolej i żeglugę śródlądową. Żegluga stanowi bodziec dla rozwoju gospodarczego. Sławomir Michalewski z Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A przytoczył dane, według których po Renie pływa blisko 10 tys. barek, które w 2021 roku przetransportowały 170 mln ton ładunku, co zapewniło przewoźnikom nawet 6 mld euro zysku. Idea ponownego użeglowienia największych polskich rzek – Wisły i Odry – jest szansą na rozwój portów w Szczecinie i Gdańsku oraz szeregu przedsiębiorstw.
Aby udało się w Polsce przywrócić żeglugę należy zadbać o utrzymanie parametrów żeglugowych rzek oraz nauczyć się rozmawiać z organizacjami ekologicznymi. Rzeka to organizm, który żyje, stąd niezbędna jest retencja, by tej wody nie zabrakło, ani dla organizmów wodnych, ani dla żeglugi. Ważna jest też cyfryzacja oraz zachęcanie młodzieży do sektora żeglugowego, by chcieli w nim pracować i z niego skorzystać – powiedziała Monika Niemiec Butryn, Dyrektor Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury.
Projekty przeciwpowodziowe w zgodzie z naturą
Szereg inwestycji przeciwpowodziowych realizowanych w Polsce korzysta ze środków instytucji finansowych – europejskich oraz międzynarodowych. Eksperci Banku Światowego i Europejskiego Banku Inwestycyjnego podkreślają, że polskie projekty infrastrukturalne wypełniają szereg rygorystycznych warunków, w tym norm środowiskowych. Dla skutecznej adaptacji do zmian klimatu, wybierane są najlepsze, często wielofunkcyjne rozwiązania, zaś cały proces inwestycyjny odbywa się przy udziale społeczeństwa i organizacji pozarządowych.
Stosujemy nowoczesne technologie i nawiązujemy kontakty z polskimi uczelniami wyższymi, gdyż w perspektywie czasu widzimy że czekają nas duże inwestycje i potrzebujemy więcej wykwalifikowanej kadry. Wody Polskie nie betonują i nie pogłębiają rzek, nie wolno tego robić. Prowadzimy prace z poszanowaniem środowiska naturalnego. Musimy prowadzić dialog między gospodarkę i naturą – znajdujemy ten balans w naszych projektach – podkreślił Wojciech Skowyrski, Zastępca Prezesa Wód Polskich ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą.
Wiedza – praktyka – retencja
Według naukowców z Państwowego Instytutu Geologicznego oraz Politechniki Opolskiej, nasze zasoby wód są ograniczone i narażone na zanieczyszczenia. Stąd priorytetowym zadaniem jest ochrona wód, zarówno by zadbać o ich dostateczną ilość, jak i jakość. Niezbędne jest wdrażanie odpowiednich rozwiązań legislacyjnych oraz inwestycyjnych, u podstawy których znajduje się szeroka edukacja społeczna, gdyż tylko przez świadome współczesnych wyzwań klimatycznych społeczeństwo, możliwa jest większa troska o nasze wspólne dobro jakim jest woda.
Edukacja wodna to przyszłość. Pozwala nam kształtować pozytywne postawy społeczne i tłumaczyć działalność Wód Polskich na różnych płaszczyznach – ochronę przed suszą i powodzią, jak poprawić stan wód naszych rzek i jezior, a także Bałtyku. Trzeba dbać o przestrzenie zielone, by woda mogła wsiąkać w glebę, tworzyć oczka wodne i stawy, inwestować w błękitno-zieloną infrastrukturę w miastach i dużą retencję zbiornikową. Kluczową jest też retencja na terenach rolnych w systemach melioracyjnych i budowa zastawek. To wszystko przekłada się na ochronę naszych zasobów – powiedziała Joanna Sasal, Dyrektor Departamentu Komunikacji i Edukacji Wodnej Wód Polskich.
Renesans żeglugi turystycznej – nie tylko na Mazurach
Wojciech Skóra z Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego zauważył, że turystyka wodna w Polsce się odradza, bo powstaje nowa infrastruktura i mnóstwo miejsc dla turystów. Powstała Pętla Wielkopolska i Pętla Żuławska, rozbudowane zostały przystanie na Odrze i Wiśle. Piotr Jakubowski ze Stowarzyszenia Wielkie Jeziora Mazurskie 2020 zaznaczył, że skala inwestycji na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich jest niespotykana od blisko stu lat. Zaznaczył, że dziś funkcjonuje ponad 160 marin i ośrodków, które przyjmują żeglarzy, wyposażonych w pełną infrastrukturę sanitarną i gastronomiczną. Podkreślił fakt dobrej współpracy z Wodami Polskimi w zakresie modernizacji infrastruktury wodnej oraz projektu sanitacji, czyli odbierania nieczystości z jednostek pływających dla poprawy stanu wód jezior. Żegluga turystyczna przeżywa także swój renesans w największych polskich miastach.
Wprowadziliśmy europejskie standardy oznakowania dróg wodnych, szlaki są przystosowane do żeglugi nocnej w Krakowie, Warszawie, czy Wrocławiu, a także na Kanale Ślesińskim w Wielkopolsce. W ostatnim sezonie prześluzowaliśmy nawet 60 tys. pływających jednostek rekreacyjnych i sportowych. Jesteśmy w stałym kontakcie ze środowiskiem żeglugowym i prowadzimy szereg inwestycji, zwłaszcza na Mazurach oraz Odrzańskiej Drodze Wodnej – oznajmił Łukasz Pieron, Pełnomocnik Prezesa PGW Wody Polskie do spraw Żeglugi Śródlądowej i Turystyki Wodnej.
Kompleksowe podejście do gospodarki wodnej
Pięć zróżnicowanych tematycznie paneli, kilkudziesięciu dyskutantów z różnych branż, setki gości na miejscu i tysiące widzów on-line to obraz tegorocznego Kongresu Wodnego we Wrocławiu. Wydarzenie pod honorowym patronatem Prezesa Rady Ministrów, miało zapewnione nadzór merytoryczny Ministerstwa Infrastruktury – resortu właściwego do spraw gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej w Polsce. Kongres uświetnił koncert Młodzieżowej Orkiestry Dętej z Technikum Żeglugi Śródlądowej z Kędzierzyna-Koźla. Na kolejne wydarzenie zapraszamy już za rok!
