Jest najstarszym okrętem zaprojektowanym od podstaw przez Polaków i zbudowanym w polskiej stoczni, a także najstarszą jednostką pod biało-czerwoną banderą. W okresie międzywojennym był postrachem dla przemytników, podczas wojny wsławił się udaną ucieczką do Szwecji. Dla wielu jego nazwa słusznie kojarzy się ze słynnym polskim transatlantykiem, ale to nie o niego chodzi.
Gdy w 1920 roku generał Józef Haller dokonał zaślubin Polski z morzem, pojawił się problem ochrony granicy morskiej. Pierwotnie służyły do tego kutry rybackie, jednak tzreba było znaleźć inne rozwiązanie.
W roku 1928 znaleziono fundusze na prawdziwą jednostkę do ochrony granic. Długo zastanawiano się nad wyborem stoczni, której miano zlecić budowę. Pojawiały się propozycje m.in. od włoskich oferentów. Ostatecznie jednak, dzięki intensywnym zabiegom inż. Aleksandra Potyrały, budowę kutra pościgowego i trzech motorówek patrolowych zlecono Państwowym Zakładom Inżynieryjnym Stocznia w Modlinie.
Po dwóch latach budowy, 23 kwietnia 1932 roku zwodowano kuter pościgowy, któremu nadano nazwę „Batory”. Była to 21-metrowa jednostka o wyporności 28 ton, uzbrojona w 2 CKM Maxim wz.08. Największą zaletą „Batorego” była jednak jego prędkość pościgowa, sięgająca prawie 25 węzłów!
Do głównych zadań stawianych przed jednostką można zaliczyć przede wszystkim przeciwdziałanie ewentualnym próbom nielegalnych załadunków i rozładunków na statki, udaremnianie przemytu oraz patrolowanie morskiej granicy państwa.
Wobec nieuchronnego już wybuchu II wojny światowej , w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku podjęto decyzję o włączeniu do Marynarki Wojennej pod nazwą ORP „Batory,jednostaka stała się Okrętem Rzeczypospolitej Polskiej, a dowództwo nad nim objął kpt. mar. Jerzy Milisiewicz.. Podczas pierwszych dni kampanii wrześniowej ORP „Batory” przewoził rannych żołnierzy załogi Helu do szpitala w Gdyni.
W 1957 roku jednostka przeszła w ręce Ligi Przyjaciół Żołnierza w Warszawie, gdzie po przeróbkach stała się statkiem szkolno-ratowniczym. Tę rolę pełniła do roku 1970,
Jednostka została wyremontowana i przetransportowana na dziedziniec MuzeumMarynarki Wojennej, gdzie do dziś możemy podziwiać ten najstarszy polski okręt.
źródło https://historia.trojmiasto.pl/Najstarszy-polski-okret-wojenny-n51180.html / fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
