ORP Odważny to jeden z najciekawszych i najbardziej niezwykłych zabytków techniki w Polsce. Jako jedyny tego typu – morski kuter torpedowy ORP Odważny został zachowany. Co ciekawe można go oglądać bardzo daleko od morza bo prawie 500 km w Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej.
Jedyny zaprojektowany i zbudowany w Polsce wbrew zasadzie, że nowoczesny sprzęt w czasach zimnej wojny mieliśmy kupować tylko w Związku Radzieckim. Jego budowę, rozpoczęto w Stoczni Północnej w Gdańsku 7 kwietnia 1972. 21 lutego 1973 odbyło się wodowanie kadłuba, 14 sierpnia ukończoną jednostkę przekazano Marynarce Wojennej, a 15 września miało miejsce uroczyste pierwsze podniesienie bandery wojennej. „Odważny” wszedł w skład 2 dywizjonu Kutrów Rakietowo-Torpedowych 3 Flotylli Okrętów w Gdyni.
Na wielkie wody wypłynął w 1973 roku, a w 1983 okręt wziął udział w wielkich ćwiczeniach sił Marynarki Wojennej o kryptonimie Reda-83. Był jednym z kilku okrętów z tzw. projektu 664. Wszystkie z nich nosiły ciekawe nazwy. Seryjnymi „braćmi” Odważnego byli: Bitny, Bystry, Dzielny, Dziarski, Sprawny, Szybki i Odporny. Kutry te miały swoje zalety, do których należała duża prędkość – ponad 90 km/h. Ciekawostką jest to, że do napędu użyto przerobionych turbin lotniczych. Te atuty jednak powodowały też minusy w codziennej eksploatacji. Duża prędkość wpływała na awaryjność, a także na hałas i wibracje wewnątrz kadłubów. Te z kolei były mało wytrzymałe i Odważny oraz jego bracia często trafiali do stoczni w roli pacjentów. Załoga też nie miała na tych okrętach łatwo – było głośno i brakowało miejsc do odpoczynku. Miejsc leżących było tylko pięć przy 20-osobowej załodze.
Swoją sławę okręt zdobył także na występując w filmie dobrze znanym dzieciom w latach 80. i 90. „Podróże Pana Kleksa”. Trylogia o przygodach profesora Ambrożego Kleksa, jego przyjaciół, jak również wrogów, była jak na tamte czasy produkcją nowatorską i robiącą wrażenie.
Kuter zanim trafił na swoje obecne miejsce, rozpoczął podróż, która trwała ponad cztery lata.Co ciekawe ego miejscem końcowym miało być Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, które jednak nie było zainteresowane owym eksponatem. Holowanie okrętu rozpoczęto Wisłą z Gdańska w 1986 roku. Dopiero w 1989 roku wyciągnięto go na ląd. Rok później rozpoczął swoją podróż drogami polskimi na specjalnej 62 kołowej lawecie drogowej. Do swojego ostatniego punktu okręt trafił jesienią 1990 roku w Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku-Kamiennej. ORP Odważny został usytuowany za pomocą specjalnego dźwigu o nośności do 360 ton na postumencie, który został wcześniej zakupiony przez jedną ze świętokrzyskich cementowni.
źródło Wikipedia/Proskarzysko.pl/ muzeum skarzysko / fot.Lata 70, fot. archiwum MW
