Wody Polskie zakończyły modernizację obiektów hydrotechnicznych w Januszkowicach, Krapkowicach, Krępie, Groszowicach i Dobrzeniu na rzece Odrze. Dzięki przeprowadzonym pracom urządzenia wodne, w tym śluzy i jazy, zyskały lepszą funkcjonalność, co przekłada się na bezpieczeństwo użytkowania obiektów oraz prowadzenia żeglugi śródlądowej na Odrzańskiej Drodze Wodnej. Inwestycje zostały zrealizowane przy wsparciu środków finansowych Unii Europejskiej.
29 grudnia 2023 roku, w związku z ukończeniem inwestycji i uzyskaniem funkcjonalności przez zmodernizowane obiekty, w Opolu odbyła się konferencja, w trakcie której omówiono zakres prac i osiągnięte efekty. W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele Wód Polskich w Gliwicach, Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, projektantów, nadzoru i wykonawców zrealizowanych prac budowlanych, a także lokalnych samorządów oraz instytucji i podmiotów związanych z gospodarką wodną i ochroną środowiska.
Według szacunkowych kwot sprzed rozliczenia projektów, łączna wartość wszystkich trzech inwestycji wyniosła ponad 700 mln zł. Inwestycje zostały dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Szacunkowy koszt poszczególnych projektów:
- „Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym w Krapkowicach wraz z przebudową awanportów” – 261 mln zł (dofinansowanie z UE: 221 mln zł)
- „Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym Januszkowice wraz z przebudową awanportow” – 233 mln zł (dofinansowanie z UE: 195 mln zł)
- „Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Gliwice – woj. opolskie (etap II)” – 244 mln zł (dofinansowanie z UE: 203 mln zł)
Zakres prac modernizacyjnych na stopniach wodnych Odrzańskiej Drogi Wodnej
W ramach prac modernizacji stopnia wodnego w Krapkowicach przebudowano istniejącą komorę śluzy pociągowej, powstała też nowa śluza pociągowa o długości 190 m i szerokości 12 m wraz z wyposażeniem technicznym, mechanicznym i hydraulicznym, spełniająca wymagania standardów europejskiej drogi wodnej. Śluza ta jest budowlą betonową o konstrukcji dokowej. Składa się z trzech głów wyposażonych w napędzane za pomocą układu siłowników hydraulicznych (sterowanych automatycznie) zamknięć eksploatacyjnych. Są nimi tzw. wrota o konstrukcji stalowej, umożliwiające proces napełniania i opróżniania śluzy. Wykonane na obiekcie prace pozwalają na znaczne zaoszczędzenie wody oraz energii wykorzystywanej w czasie śluzowania. W ramach modernizacji powstały również nowa sterownia i awanporty, odcinkowo przełożono także koryto potoku Sonia, na którym wybudowano syfon. Projekt ten to największa od 100 lat inwestycja w Krapkowicach.
W ramach modernizacji stopnia wodnego w Januszkowicach przebudowano małą komorę śluzy poprzez jej rozbiórkę i budowę w jej miejscu komory o parametrach 190 m długości i 12 m szerokości użytkowej, a także przebudowano istniejącą komorę pociągową. Na śluzie zmodernizowano infrastrukturę i obiekty towarzyszące, w tym m.in. sterownię, awanporty i tamę rozdzielczą. Wybudowano nowy slip do wodowania jednostek wraz z nabrzeżem postojowym, a także ciągi komunikacyjne. Nowym obiektem jest również plac składowy pełniący funkcję miejsca przeładunku jednostek pływających. W roku 2021 w ramach Projektu pn. „Modernizacja jazów odrzańskich na odcinku w zarządzie RZGW Wrocław, woj. opolskie – etap I” przebudowano również jaz, który wraz ze śluzą wchodzi w skład tego obiektu hydrotechnicznego.
Celem modernizacja obu śluz – w Januszkowicach i Krapkowicach – jest rozwój śródlądowej drogi wodnej na Odrze oraz usprawnienie niskoemisyjnych systemów transportu przyjaznych środowisku. Wykonane prace zapewniają bezawaryjność obiektów oraz ich niezawodność, umożliwiającą bezpieczną i bezproblemową żeglugę śródlądową – dla załóg jednostek pływających i obsługi śluzy.
Wraz z ukończonymi Projektami w Januszkowicach i Krapkowicach, Wody Polskie w Gliwicach zmodernizowały trzy odrzańskie jazy – w Krępie, Groszowicach i Dobrzeniu. Prace prowadzone były równolegle na wszystkich trzech obiektach i obejmowały podobny zakres robót.
W ramach modernizacji przebudowano przestarzałe i wyeksploatowane jazy sektorowe na jazy klapowe, charakteryzujące się niezawodnością i bezawaryjnością. Co istotne, sterowanie obiektami sektorowymi nie tylko nie dawało administratorowi drogi wodnej – Wodom Polskim w Gliwicach – pewności co do bezpieczeństwa ich użytkowania, ale również było bardzo czasochłonne. Ponadto jazy sektorowe charakteryzowały się znaczną podatnością na zjawiska lodowe, które również wiązały się z wieloma ryzykami, w tym dla pracowników tych obiektów. Z kolei jazy klapowe zapewniają stały poziom piętrzenia wody, co gwarantuje stabilne i bezpieczne warunki dla odrzańskiej żeglugi. I choć jazy jako takie, nie pełnią znaczących funkcji przeciwpowodziowych, powinny dawać pewność co do swojej bezawaryjności także w sytuacji wezbrania i przejścia wód wysokich, gwarantując odpowiednie tempo ich położenia i kolejno – postawienia, zapewniając tym samym bezpieczeństwo terenom sąsiadującym z rzeką. Dzięki realizacji przedmiotowego Projektu udało się osiągnąć także te, zamierzone wcześniej cele.
źródło/fot: Wody Polskie
