Podczas ćwiczenia Zapad 2021 na poligonie Mulino zaprezentowano w akcji pluton zmodernizowanych pojazdów BMP-3 wyposażonych w wieże bezzałogowce Epoka ( ros. Эпоха). Jest to nowy, potężny system uzbrojenia rozważany również jako wyposażenie nowych bojowych wozów piechoty Kurganiec-25. Wieża Epoka jest uzbrojona w nową automatyczną armatę 57 mm, karabin maszynowy 7,62 mm oraz 12 pocisków kierowanych.
Pokaz w którym wykorzystano pojazdy B-19, czyli głęboko zmodernizowane BMP-3 z nową wieżą obserwował m. in. prezydent Rosji Władimir Putin oraz przedstawiciele innych państw sojuszniczych, biorących udział w ćwiczeniach Zapad-2021, takich jak Indie czy Białoruś. Wraz z bojowymi wozami piechoty zaprezentowano w akcji również współpracujące z nimi bezzałogowce pojazdy bojowe (roboty) Uran-9, które wzbudziły jak się wydaje większe zainteresowanie mediów. Ich uzbrojenie jest jednak znacznie bardziej tradycyjne i składa się na nie armata automatyczna 30 mm, 4 pociski kierowane Ataka oraz 12 granatników termobarycznych Trzmiel-M (RPO-A). Pojazd ten został sprawdzony bojowo w Syrii, ale użytkownicy nie byli z niego szczególnie zadowoleni. Choć siła ognia robi wrażenie, to pojawiały się liczne problem ze sterowaniem, łącznością, celnością i zdolnościami do przemieszczania w trudnym terenie. Pojawiały się też liczne awarie, szczególnie w zakresie układu napędowego i zawieszenia.
W przypadku pojazdu B-19 tego typu problem z pewnością się nie pojawią. Wykorzystano w nim podwozie dobrze znanego, sprawdzonego bojowego wozu piechoty BMP-3 w których zmieniono jedynie rozmieszczenie załogi, ze względu na zastosowany moduł bezzałogowy z armatą 57 mm zamiast standardowej, dwuosobowej wieży z niskociśnieniową armatą 100 mm i automatyczną armatą 30 mm. kład pojazdu dobrze nadawał się do zabudowy wieży bezzałogowej, gdyż w przedniej części posiada ontrzy miejsca wyposażone w odrębne włazy. W standardowej konfiguracji środkowy zajmował kierowca a dwa boczne dwóch żołnierzy desantu. Reszta piechoty zajmuje miejsca w tylnej częsci pojazdu, za koszem wieży. W wariancie bezzałogowym brak jest kosza, więża jest całkowicie bezzałogowa i odseparowana od przedziału desantowego co pozwala na pomieszczenie desantu w części tylnej, natomiast dowódca i działonowy zajmują miejsca po obu bokach kierowcy. Układ ten przypomina rozmieszczenie załogi w czołgu Armata.
Wieża Epoka, czyli niepozorna rewolucja
Na pierwszy rzut oka wieża Epoka nie robi szczególnie dużego wrażenia, szczególnie w porównaniu z uzbrojeniem standardowego BMP-3 które składa się ze 100 mm armaty służącej do wystrzeliwania pocisków kierowanych i sprzężonej z nią armaty automatycznej kalibru 30 mm. Jednak nowa wieża, to nie tylko 57 mm armata, ale całkiem nowa koncepcja uzbrojenia oparta na większym spektrum środków ogniowych lepiej dobranych do zadań.
Przede wszystkim wieża ma być wyposażona w nowoczesny system wykrywania, śledzenia i identyfikacji celów, który wspomaga załogę nie tylko w procesie celowania ale również w wyborze optymalnych środków ogniowych. Dzięki temu ma być możliwe jednoczesne używanie dwóch kanałów ogniowych. W kwestii uzbrojenia Epoka daje kilka interesujących opcji.
Podstawowe uzbrojenie stanowi armata 57 mm, jednak nie jest to jak we wcześniejszych modelach wież kolejna wariacja na temat armaty S-60, czy lżejszy wariant armaty na amunicję 57 x 347 mm. Zastosowano całkiem nową armatę w tym samym kalibrze, ale zasilaną krótsza amunicją 57 x 93 mm. Jest ona czasem określana jako amunicją hybrydowa, gdyż stanowi coś pośredniego pomiędzy nabojem armatnim a granatnikowym. Ma to swoje uzasadnienie w historii broni w jakiej została zastosowana. Armata LSHO-57 wykorzystana jako główne uzbrojenie w wieży Epoka zaczynała swoją historię jako granatnik automatyczny AGS-57 mm przeznaczony dla jednostek powietrznodesantowych, gdzie ostatecznie nie przyjęła się.
Specyficzną cechą LSHO-57 jest relatywnie krótka lufa długości 40 kalibrów pozbawiona hamulca wylotowego oraz możliwość prowadzenia zarówno ognia bezpośredniego jak i stromotorowego. Zasięg skutecznego ognia sięga 6 km a wśród dostępnych rodzajów amunicji znajdują się zarówno podkalibrowe pociski przeciwpancerne jak i amunicja odłamkowo-burząca czy zapalająca. Ze względu na relatywnie duży kaliber możliwe jest też zastosowanie amunicji programowanej. Z armatą sprzężony jest standardowy karabin maszynowy 7,62 mm, natomiast do eliminacji silnie opancerzonych lub szczególnie niebezpiecznych celów przeznaczonych jest łącznie 12 pocisków kierowanych należących do dwóch typów.
Kornet i Bułat – rakietowy tandem
Kolejną nowością w uzbrojeniu wieży bezzałogowej Epoka jest zastosowanie dwóch różnych pocisków kierowanych. Podstawowym uzbrojeniem przeznaczonym do rażenia ciężkich pojazdów opancerzonych takich jak czołgi przeciwnika są 4 umieszczone na bokach wieży wyrzutnie pocisków kierowanych Kornet-M. Jest to szeroko stosowany, jeden z najnowszych rosyjskich pocisków naprowadzanych laserowo o zasięgu 8 km w wersji przeciwpancernej i do 10 km w wariancie termobarycznym oraz odłamkowo-burzącym. Penetracja tandemowej głowicy kumulacyjnej to co najmniej 1300 mm pancerza po eliminacji osłon ERA. Amunicja tego typu zapewnia skuteczne zwalczanie czołgów przeciwnika, ale też innych celów z dużego dystansu. Pocisk jest jednak dość kosztowny i Rosjanie uznali, że zbyt potężny do eliminacji wielu celów, szczególnie nieopancerzonych ale wymagających szybkiego i precyzyjnego porażenia.
Do tej kategorii należą m. in. stanowiska broni przeciwpancernej przeciwnika, umocnione stanowiska ogniowe i budynki czy lekkie pojazdy opancerzone, śmigłowce oraz bezzałogowce. Do ich likwidacji opracowano znacznie mniejszy, lżejszy pocisk o kryptonimie Bułat, którego testy miały zakończyć się w 2020 roku. W obecnej chwili brak jest potwierdzonych informacji na temat jego szczegółowych parametrów czy osiągów. Został on zaprezentowany podczas wystawy Armia-2017 wraz z pociskiem Kornet i nabojem do armaty LSHO-57, co pozwala mieć ogólne pojęcie o jego układzie i możliwościach. Co do układu jest to pomniejszony pocisk Kornet z tym samym układem naprowadzania, ale o co najmniej trzykrotnie mniejszej masie.
Epoka wyposażona jest w wysuwaną ze stropu po lewej stronie wieży wyrzutnię pocisków Bułat w układzie 5+3, która przykryta jest w pozycji marszowej pancerną klapą. Najprawdopodobniej, podobnie jak w pociskach Kornet, dostępne będą różnego typu głowice, takie jak kumulacyjne i termobaryczne, co jest dziś w przypadku rosyjskiej pocisków kierowanych niemal standardem i pozwala na zwalczanie szerokiej gamy celów.
Podsumowując możliwości ogniowe bezzałogowej wieży Epoka, dysponuje ona armatą-granatnikiem kalibru 57 mm, czteroma kierowanymi pociskami przeciwpancernymi Kornet i ośmioma lekkimi rakietami kierowanymi Bułat oraz karabinem maszynowym 7,62 mm. Pozwala to na zwalczanie szerokiej gamy celów, jak przekonują Rosjanie, równocześnie z wykorzystaniem broni lufowej i pocisków kierowanych dzięki wsparciu cyfrowego systemu kierowania ogniem. Przede wszystkim jednak koncepcja ta zdaje się dość złożona pod względem logistycznym jeśli nowe systemy uzbrojenia, czyli armata LSHO-57 i pociski Bułat nie zostaną szerzej zastosowane .
Oba systemy zdają się mieć znaczny potencjał bojowy i mogą być skuteczne w zwalczaniu szerokiej gamy celów. Szczególnie ciekawe jest zastosowanie w bojowym wozie piechoty armaty zdolnej zarówno do rażenia ogniem bezpośrednim celów opancerzonych na dystansie powyżej 1000 metrów jak też celów powierzchniowych ogniem stromotorowym. Duży kaliber pozwala też na użycie amunicji o programowanym punkcie detonacji, co zwiększa skuteczność wobec celów powietrznych czy znajdujących się za osłoną. Natomiast konstrukcja i znacznie mniejszy odrzut niż standardowej armaty 57 mm pozwala na instalację jej na lżejszych pojazdach. Otwiera to różne kierunki rozwoju, nie tylko w ramach tego systemu uzbrojenia. Sama wieża bezzałogowa Epoka, oprócz wariantu na podwoziu BMP-3 rozważana jest również jako uzbrojenie ciężkich pojazdów opancerzonych Kurganiec-25 i T-15 Armata.
Źródło/fot.: https://www.defence24.pl/nowa-epoka-na-cwiczeniach-zapad-2021-analiza
