Pierwszym okrętem Marynarki Wojennej na Bałtyku był ORP „Pomorzanin” , była to niewielka bo zaledwie 36 metrowa jednostka hydrograficzna.
Jednostka została zbudowana w 1893 roku w Niemczech jako mały płaskodenny żelazny parowiec pasażersko-pocztowo-towarowy żeglugi przybrzeżnej.
W grudniu 1919 roku okręt został zakupiony w Hamburgu przez Polskę, a konkretniej została zakupiona prywatnie przez kapitana Józefa Unruga, ponieważ Polska nie miała jeszcze zdolności prawnych do dokonywania takich zakupów.
Z dniem 10 lutego jednostka otrzymała nazwę „Pomorzanin” i została wcielona została do Marynarki Wojennej. 1 maja 1920, po remoncie i adaptacji na okręt hydrograficzny, przeprowadzonej w stoczni Wojana w Gdańsku, pod nadzorem inż. Aleksandra Rylke, po raz pierwszy podniesiona została bandera wojenna. Dowódcą okrętu został por. mar. Jerzy Rychłowski.
Z tym momentem w historii „Pomorzanina” wiąże się ciekawy incydent. Otóż gdy okręcik wychodził z Gdańska, mijał zacumowane w Nowym Porcie trzy krążowniki brytyjskie „Castor”, „Delhi” i „Danae”. Wymieniono przepisowe honory wojskowe nie wiedząc, że w 24 lata później „Danae” podniesie biało-czerwoną banderę i przyjmie nazwę „Conrad”. Tak oto spotkały się dwa okręty II Rzeczypospolitej: pierwszy i ostatni, najmniejszy i największy.
25 lutego 1922 okręt wycofano ze służby w związku z przekazaniem zadań hydrografii władzom cywilnym. Od marca 1922 do stycznia 1924 „Pomorzanin” służył w polskiej marynarce handlowej, pod nazwą „Kaszuba” . Po krótkim okresie służby jako statku hydrograficznego, wykorzystywano go do wycieczek na Zatoce Gdańskiej i sporadycznie do portów zagranicznych . Z dniem 11 stycznia 1924 Minister Spraw Wojskowych ponownie wcielił jednostkę do Marynarki Wojennej i przywrócił jej nazwę ORP „Pomorzanin”. Okręt poddano wówczas modernizacji wyposażenia i przebudowie i 1 maja rozpoczął czynną kampanię jako okręt hydrograficzny. Został wycofany ze służby 14 lutego 1932.
źródło Wikipedia/ fot. NAC
