Jest mi niezmiernie miło zainaugurować w Elblągu ekspozycję zabytków wydobytych przy modernizacji toru wodnego Szczecin-Świnoujście . To miasto też przywracamy morskiej mapie naszego kraju, poprzez budowany kanał przez Mierzeję i tor wodny przez Zalew Wiślany – podkreślił Grzegorz Witkowski, podsekretarz stanu Ministerstwa Infrastruktury na otwarciu wystawy w Muzeum Archeologiczno-Historycznym. Ekspozycja w Elbląskim muzeum została wzbogacone o plansze obrazujące aktualny stan realizacji budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. O inwestycjach na Zalewie Wiślanym i Szczecińskim mówili też przedstawiciele administracji morskiej na tych terenach. Wystawę w Elblągu można oglądać do końca lutego br.
– Zwracamy się ku morzu, a wspomniane inwestycje które realizujemy, pogłębianie torów, przekop przez Mierzeje, rozbudowa portów, terminali, modernizacja infrastruktury, są wymiernym tego potwierdzeniem – mówił minister Witkowski w elbląskim muzeum. – Te działania już przynoszą efekty. Polskie porty w ub.r. odnotowały historyczny rekord przeładunków, ponad 113 mln ton. Nie mam wątpliwości, że po otwarciu kanału przez Mierzeję i pogłębieniu toru do Elbląga port miejski, i wszystkie porty i przystanie Zalewu Wiślanego dostaną impulsu rozwojowego. Dla Szczecina i Świnoujścia modernizowany tor to także gwarancja rozwoju. Dobrze, że przy realizacji tych inwestycji udaje się jeszcze wydobywać cenne artefakty, cenne przedmioty, które opowiadają historię tych ziem, ich mieszkańców itd.
Paweł Szumny, zastępca dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie podkreślił, że prace pogłębiarskie na 62-kilometrowym odcinku toru wodnego Szczecin-Świnoujście zostały zakończone. Inwestycja objęła też modernizację Bazy Oznakowania Nawigacyjnego. Efektem pogłębiania są dwie sztuczne wyspy: Brysna i Święcka, zbudowane z urobku (23 mln ton). Jedna zostanie zrekultywowana, obsadzona roślinnością. Na drugiej będzie odkładany rezultat z bieżącego utrzymania toru.
– W marcu planujemy zakończenie modernizacji – podkreślił P.Szumny. Dyrektor przyznał, że wydobyte i ocalone zabytki i wystawa prezentowana w kolejnym miejscu naszego kraju, to efekt dobrej współpracy wielu instytucji, fundacji, muzeów w Kołobrzegu i Elblągu. Pomaga też patrona Ministerstwa Infrastruktury.
Wiesław Piotrzkowski, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, inwestor budowanej drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską przyznał, że pierwszy etap inwestycji zrealizowany jest w 90 proc. Obejmuje port osłonowy na zatoce Gdańskiej, kanał żeglugowy ze śluzą na Mierzei Wiślanej i sztuczną wyspę na Zalewie Wiślanym. Ten etap obejmuje dwa mosty oborowe, wanna szczelna śluzy, system zamknięć, budynek techniczny Bosmanatu Nowy Świat ze sterowniami śluz i mostów obrotowych itd.
Drugi etap obejmuje obudowę brzegów rzeki Elbląg i most w Nowakowie, trzeci – tor wodny na Zalewie Wiślanym i rzece.
– Inwestycję planujemy zakończyć w przyszłym roku. Jak na razie wykonawcy trzymają się harmonogramu robót – dodaje dyrektor Piotrzkowski. – Mam nadzieję, że Zalew Wiślany i rzeka Elbląg też skrywają wiele niespodzianek, które uda się wydobyć przy pogłębianiu toru i wzbogacić nimi muzealne ekspozycje.
Na takie znaleziska liczy również Lech Trawicki, dyrektor Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu, w którym do końca przyszłego miesiąca można podziwiać zabytki wydobyte podczas modernizacji toru wodnego Szczecin-Świnoujście.
– Jestem przekonany, iż rzeka Elbląg i Zalew Wiślany kryją wiele artefaktów – mówi dyrektor placówki. – I mam nadzieję, że wzbogacę nasze ekspozycje.
– To jest możliwe przy dobrej woli i właściwej współpracy różnych instytucji, konserwatora zabytków, inwestora – zapewnia Aleksander Ostasz, dyrektor Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, który nadzorował działania archeologiczne przy modernizacji toru wodnego na Zalewie Szczecińskim. – Ocalone zabytki i ta wystaw jest efektem takiej współpracy.
Wystawa pt. „Zabytki toru wodnego Szczecin-Świnoujście”
Mobilna, wielkoformatowa wystawa poświęcona jest historycznym obiektom wydobytym z toru wodnego Świnoujście-Szczecin, modernizowanego i pogłębianego przez Urząd Morski w Szczecinie do 12,5 m.
Powstała pod patronatem i przy współpracy Ministerstwa Infrastruktury oraz dzięki zaangażowaniu i pomocy Urzędu Morskiego w Szczecinie, Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza, Stowarzyszenia Miłośników Latarń Morskich, Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, portalu Polska Morska, Klastra Morskiego Pomorza Zachodniego, Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie i Wrocławiu, Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A oraz konsorcjum wykonawczego robót na torze DIVO.
Podczas prac zostały wydobyte unikalne zabytki związane z bardzo ciekawą historią drogi wodnej prowadzącej z Zatoki Pomorskiej do stolicy Pomorza Zachodniego. Najwięcej eksponatów dostarczyły czasy II wojny światowej. Bardzo cennym jest m.in. gwiazdowy silnik amerykańskiego bombowca B-17, zestrzelonego nad Zalewem Szczecińskim 7 października 1944 r, podczas nalotu na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Z dna toru zostały wydobyte również zabytki o wiele starsze. Wydobyte przedmioty to m.in. kotwice, boje, śruby okrętowe, elementy U-boota oraz zabytki średniowieczne – w tym absolutny unikat, wydobyty z dna Odry średniowieczny miecz z pochwą.
Ekspozycję w Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu będzie można oglądać do końca lutego 2022 roku. Wcześniej wystawa była prezentowana w budynku Ministerstwa Infrastruktury na Nowym Świecie w Warszawie i w Muzeum Narodowym w Szczecinie.
PJ, Fot. Polska Morska
