Rozkazem Dowódcy Marynarki Wojennej z 4 stycznia 1964, do służby wszedł ORP „Hel” (421) – pierwszy kuter rakietowy projektu „205” (wg. nomenklatury NATO – typ „Osa”), co zapoczątkowało erę ofensywnego uzbrojenia rakietowego w polskiej flocie. Wg. polskiej nomenklatury kutry klasyfikowano także jako „Małe Okręty Rakietowe”.
Były to nowatorskie na owe czasy, niewielkie, szybkie (40 węzłów) okręty uderzeniowe, zaprojektowane w ZSRR. Ich główne uzbrojenie stanowiły 4 wyrzutnie rakiet przeciwokrętowych P-15/P-15U o zasięgu 40 km. Wejście tych okrętów do służby w polskiej Marynarce Wojennej otoczone było ścisłą tajemnicą. Bazowały w porcie wojennym na Helu. Wewnątrz bazy, dostępu do nich w pierwszym okresie, bronili uzbrojeni wartownicy oraz zasieki z drutu kolczastego. Nawet niejawna, powołana dla nowych okrętów jednostka taktyczna, nosiła dezinformującą nazwę 3 Dywizjon Kutrów Torpedowych.
„Osy” przez wiele lat stanowiły trzon uderzeniowych sił naszej Marynarki Wojennej. Służyli i dowodzili tymi okrętami najlepsi oficerowie floty, także wielu późniejszych admirałów. W sumie polską banderę w latach 1964 – 1975 podnosiło 13 kutrów rakietowych projektu „205”. Wszystkie nosiły nazwy pomorskich miast (wyjątkiem Oksywie – dzielnica Gdyni, miejsce głównej bazy polskiej Marynarki Wojennej). Do końca 1966 do służby weszło 6 jednostek, dwie kolejne w latach 1967/68. Pięć następnych w latach 1971-1975.
Pierwszy, ORP „Hel”, pełnił służbę pod biało-czerwoną banderą prawie 21 lat – wycofany został z eksploatacji 31.12.1984.
źródło / fot. MMW – na zdj. ORP Gdańsk
