29 maja 1921 roku, rozpoczęła się budowa Portu Tymczasowego w Gdyni. Budowa wyprzedziła regulacje prawne, gdyż Sejm podjął ustawę o budowie portu w Gdyni 23 września 1922 r.
W 1920 roku Polska na mocy traktatu wersalskiego otrzymała sto czterdzieści kilometrów wybrzeża. Na całej długości polskiego wybrzeża trudno było znaleźć miejsce, które gwarantowałoby realny – gospodarczo i militarnie – dostęp do morza. Na linii nabrzeża znajdowało się jedynie kilka przystani morskich. Ówczesna blokada polskiego handlu i żeglugi, jaką wprowadziło Wolne Miasto Gdańsk, było jasnym znakiem dla władz naszego kraju, że budowa polskiego, niezależnego portu jest nie tylko potrzebą, ale i koniecznością.
Jak powiedział Eugeniusz Kwiatkowski, budowniczy portu i miasta Gdyni, „Polska bez własnego wybrzeża morskiego i bez własnej floty nie będzie nigdy ani zjednoczona, ani niepodległa, ani samodzielna gospodarczo i politycznie, ani szanowana w wielkiej rodzinie państw i narodów, ani zdolna do zabezpieczenia warunków bytu, pracy postępu i dobrobytu swym obywatelom”.
„Najdogodniejszym miejscem do budowy portu wojennego (jak również w razie potrzeby handlowego) jest Gdynia, a właściwie nizina między Gdynią a Oksywą, położoną w odległości 16 km od Nowego Portu w Gdańsku” – pisał w sprawozdaniu inżynier Tadeusz Wenda, który został wydelegowany na Pomorze, by znaleźć najlepsze miejsce na przyszły polski port, argumentował swój wybór choćby tym, że Gdynia ma korzystne warunki hydrograficzne, jest osłonięta od wiatrów, a niedaleko znajduje się stacja kolejowa.
Początkowo była to budowa drewnianego pirsu o długości 550 metrów dla Tymczasowego Portu Wojennego i Schroniska dla Rybaków. Kierownikiem budowy wstępnej inwestycji portowej został inż. Jan Śmidowicz, kierownik Oddziału Budowlanego Towarzystwa Robót Inżynierskich.
W ciągu kilku lat Port Gdynia został największym portem na Bałtyku i jednym z większych portów Europy, wyprzedzając pod względem wielkości obrotów takie porty jak Kopenhaga, Brema, Amsterdam, Genua, Neapol i Triest. Wraz z portem rosła także Gdynia, która z wioski rybackiej zamieszkałej przez niewiele ponad 100 mieszkańców przekształciła się w miasto zamieszkane przez blisko 130 tys. osób (1939).
Tak powstał Port Gdynia, a na jego bazie nowoczesne miasto portowe Gdynia. Od samego początku port odgrywa istotną rolę w budowaniu teraźniejszości i przyszłości.
Obecnie Port Gdynia to nowoczesny port morski na południowym Bałtyku, nieustannie rozwijający się. Jest uznaną marką wewnątrzeuropejskiego centrum logistycznego. Z nowoczesnej infrastruktury
i terminali gdyńskiego portu korzystają najwięksi światowi i europejscy operatorzy żeglugowi. Stałe wzrosty przeładunków i dobre prognozy są motywacją do kolejnych działań na rzecz rozwoju Portu.
Eugeniusz Kwiatkowski urodził się w 1888 roku w Krakowie. Studiował chemię na Politechnice Lwowskiej i w Monachium. Karierę ministerialną rozpoczął po 1926 roku, kiedy to kierując resortem przemysłu i handlu dokończył budowę portu w Gdyni. Dla wzmocnienia gospodarczego portu powołał Radę Portu oraz patronował Radzie Interesantów Portu.
W 1935 roku Eugeniusz Kwiatkowski został wicepremierem i ministrem skarbu. Był odpowiedzialny za całą gospodarkę polską. Z jego inicjatywy rozpoczęto budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego, którą przerwał wybuch II wojny światowej. Kwiatkowski był zmuszony przekroczyć granicę z Rumunią, gdzie został internowany. W 1945 r. powrócił do kraju i objął stanowisko kierownika Delegatury Rządu ds. Odbudowy Wybrzeża. Po 1948 r. przeniósł się do Krakowa i poświęcił pracy naukowej: wykładał historię gospodarczą świata w Wyższej Szkole Handlu Morskiego w Gdyni i w Uniwersytecie Jagiellońskim. Zmarł w 1974 r.
Tadeusz Wenda – twórca i budowniczy portu w Gdyni urodził się w 1863 roku. Skończył Szkołę Główną oraz Instytut Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Pracował jako projektant i budowniczy lini kolejowych na terenie Rosji W roku 1918 przyjechał do Polski i objął stanowisko w Ministerstwie Robót Publicznych, które piastował do roku 1920.
W 1920 roku kontradmirał Kazimierz Porębski wydelegował inż. Wendę, by zorientował się w możliwościach wykorzystania dla żeglugi portu wojennego w Gdyni i budowy portu morskiego w Tczewie. Tczew inżynierowi nie przypadł do gustu. Gdynia, a i owszem. Uznał, że najlepszym miejscem będzie ” dolina między tzw. Kępą Oksywną i Kamienną Górą „. Budową zaprojektowanego przez siebie portu kierował do 1932 roku. Potem był naczelnikiem jednego z wydziałów Urzędu Morskiego w Gdyni. Przeszedł na emeryturę w 1937, zmarł w 1948 roku. Jego imieniem nazwano krótkie nabrzeże w gdyńskim porcie, ulicę, pogłębiarkę, szkołę na Grabówku.
Źródło Port Gdynia zdj. gł. NAC
