5 lipca 1921 roku podpisany został zwycięski rozejm kończący walki III Powstania Śląskiego. Po niekorzystnych dla Polski wynikach plebiscytu oraz propozycjach podziału Górnego Śląska przedstawionych przez Międzynarodową Komisję Rządowo-Plebiscytową, przyznających Niemcom prawie trzy czwarte obszaru plebiscytowego, w polskim Dowództwie Obrony Plebiscytu przystąpiono do przygotowań powstańczych. Jeszcze w kwietniu 1921 roku opracowano plan wystąpienia zbrojnego.
2 maja rozpoczął się strajk generalny w kopalniach i hutach a 3 maja o godz. 2.00 w nocy wszystkie siły powstańcze rozpoczęły akcję bojową. Głównym organizatorem powstańczego zrywu była Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska. W trakcie III powstania śląskiego doszło do dwóch dużych bitew w rejonie Góry św. Anny i pod Olzą.
W historii III Powstania Śląskiego spektakularną rolę odegrał Oddział Szturmowy marynarzy sformowany i dowodzony przez por. mar. Roberta Oszka. To były marynarz Kaiserliche Marine, uczestnik I wojny światowej – uratowany po zatopieniu krążownika Blücher w bitwie pod Doggerbank, później dowódca torpedowca. W 1919 roku zgłosił się do polskiej Marynarki Wojennej, zweryfikowany do stopnia podporucznika marynarki. Na rzekach Polesia walczył przeciwko jednostkom sowieckiej flotylli rzecznej. Po zakończeniu walk wrócił na rodzinny Śląsk i oddał się do dyspozycji Dowództwa Obrony Plebiscytu.
Sformował, głównie z byłych marynarzy Kaiserliche Marine, Oddział Szturmowy o liczebności 67 ludzi. Marynarze wyposażeni w improwizowane samochody pancerne wielokrotnie skutecznie wspierali oddziały powstańcze. Brali udział w ciężkich walkach o Górę Św. Anny. Marynarze pełnili także rolę swoistej żandarmerii powstańczej – stłumili m.in. bunt w dowództwie Grupy „Wschód”, którego członkowie zamierzali aresztować dyktatora powstania Wojciecha Korfantego. Po zwycięskim powstaniu Robert Oszek wrócił do Marynarki Wojennej. Był m.in. dowódcą monitora, awansowany do stopnia kapitana marynarki, odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari.
źródło/fot: MMW
(Fot. ze zbiorów Muzeum Czynu Powstańczego w Opolu.)
