W Szwecji od cmentarza w Lund na południu kraju przez wyspę Gotlandia na Bałtyku aż po Arjeplog na dalekiej północy znajdują się polskie historyczne mogiły. Na wielu z nich zapłonęły już znicze, choć w protestanckim kraju dzień Wszystkich Świętych będzie obchodzony w sobotę.
Polscy dyplomaci oraz przedstawiciele organizacji polonijnych złożyli wieńce na katolickim cmentarzy Haga Norra w Solnej pod Sztokholmem. W Kaplicy nabożeństwo odprawił ksiądz z Polskiej Misji Katolickiej. W uroczystościach uczestniczyli harcerze z niezależnego hufca „LS-Kaszuny” w Szwecji.
Historia tego cmentarza sięga przełomu 1848-1849 roku, gdy u wybrzeży Portugalii rozbił się i zatonął szwedzki statek handlowy. Dla około 200 marynarzy z protestanckiej Szwecji zaczęto szukać miejsca pochówku na katolickiej portugalskiej ziemi. Zgoda na pochowanie „innowierców” w Portugalii doprowadziła do negocjacji i otwarcia w ramach rekompensaty katolickiej kwatery pod Sztokholmem.Na Haga Norra spoczywają zasłużeni Polacy. Wśród nich powstaniec styczniowy, delegat Rządu Narodowego na Skandynawię Józef Demontowicz, dyplomata Alf de Pomian-Hajdukiewicz, a także działacz ludowy i wicepremier w rządzie Władysława Grabskiego (1924-25) Stanisław August Thugutt.
Na katolickiej kwaterze odnaleźć można także grób arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga, właściciela browaru w Żywcu, który w 1920 roku przyjął polskie obywatelstwo i walczył z bolszewikami.Uwagę zwraca udekorowany gołąbkiem pokoju pomnik Elny Gistedt-Kiltynowicz, rodowitej Szwedki, która była w okresie międzywojennym primadonną Operetki Warszawskiej. W 1943 roku wypożyczyła ciężarówkę z ambasady Szwecji w Warszawie i pojechała ratować wywożone z Zamojszczyzny przez Niemców dzieci. Część z nich udało jej się wykupić
W Szwecji polskie historyczne mogiły znajdują się m.in. w Lund oraz Laerbro na Gotlandii, dokąd pod koniec II wojny światowej dotarli byli więźniowie niemieckich obozów koncentracyjnych w ramach tzw. akcji białych autobusów szwedzkiego czerwonego Krzyża. Wielu wycieńczonych i chorych zmarło wkrótce po przybyciu.
Nad cmentarzem w Arjeplog w pobliżu koła podbiegunowego góruje biały drewniany dwumetrowy krzyż poświęcony dwóm Polakom, którzy zmarli w Szwecji uciekając z niemieckiego obozu koncentracyjnego w Norwegii.
Polacy spoczywają ponadto w Mariefred (ok.70 km od stolicy Szwecji). Do tego miasteczka w 1940 roku polscy podwodniacy. Marynarze z okrętów ORP Sęp, Ryś i Żbik zostali w 1939 roku zatrzymani w podsztokholmskiej twierdzy Vaxholm przez szwedzkie władze.
W protestanckiej Szwecji Wszystkich Świętych jest świętem ruchomym, obchodzonym w sobotę między 31 października a 6 listopada. W tym roku przypada 4 listopada.
Źródło/PAP/fot.PAP
