Termin, doraźny tryb i wnioski kontroli NIK wskazują na jej polityczny charakter, który niekoniecznie koresponduje z konstytucyjnymi zadaniami NIK – oświadczył wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk odnosząc się do raportu Izby ws. kontroli Zalewu Wiślanego.
W czwartek Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport „Planowanie i realizacja budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”. Według NIK wartość program „przekroczyła granicę opłacalności, co minister właściwy ds. gospodarki morskiej zataił przed Radą Ministrów, a swój nadzór nad całością Programu sprawował nierzetelnie”. Dodano, że wartość programu, pierwotnie wynosiła 880 mln zł, a do dnia zakończenia kontroli (koniec kwietnia br.) wzrosła o 125 proc., do blisko 2 mld zł.
W czwartkowym oświadczeniu wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk przypomniał, że „kluczowym uzasadnieniem realizacji inwestycji w budowę drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską jest bezpieczeństwo państwa polskiego”. Jego zdaniem „Najwyższa Izba Kontroli nie przywiązuje jednak wagi do tej kwestii, skupiając się wyłącznie na aspektach ekonomicznych, nawet w czasie zbrojnej napaści Rosji na Ukrainę”.
„Termin, doraźny tryb i wnioski kontroli NIK jednoznacznie wskazują na jej polityczny charakter, który niekoniecznie koresponduje z konstytucyjnymi zadaniami NIK w zakresie kontroli organów administracji rządowej pod kątem ich legalności, gospodarności, celowości i rzetelności” – wskazał w swoim oświadczeniu wiceminister.
Ocenił, że „to dzięki adekwatnym, skutecznym i efektywnym decyzjom ministra ds. gospodarki morskiej 17 września 2022 r. oddano do użytku kanał żeglugowy przez Mierzeję Wiślaną, wraz ze śluzą, mostami obrotowymi, awanportami i budynkiem kapitanatu Nowy Świat, a w roku 2023 roku zakończono prace na Zalewie Wiślanym i część prac na rzece Elbląg, w tym nowy most obrotowy w Nowakowie”.
Podkreślił, że „wątpliwym wydaje się również ocenianie opłacalności inwestycji, zanim zostanie ona ukończona”.
NIK w opublikowanym raporcie wskazał, że program przekopu przez Mierzeję Wiślaną „już na etapie planowania nie miał szans na osiągnięcie w zaplanowanym czasie głównego celu inwestycji, czyli zapewnienia bezpieczeństwa i wzrostu dobrobytu w regionie”.
Według NIK „wykonawca inwestycji, Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, z przekroczeniem uprawnień zaciągnął zobowiązania przewyższające budżet całego Programu o ponad 157,6 mln zł i wydał wiele milionów zł z budżetu Programu na cele niesłużące jego wykonaniu”. Zdaniem Izby „minister nie tylko nieskutecznie kontrolował działania Dyrektora Urzędu Morskiego, ale wręcz usprawiedliwiał jego wadliwe decyzje, argumentując to dbałością o bezpieczeństwo regionu”. W opinii NIK „bezpieczeństwo nie jest celem uświęcającym łamanie prawa”. Jak podkreślono, Izba analizuje możliwość skierowania powiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
Kanał Żeglugowy, będący częścią nowej drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską, otwarto 17 września ub.r. Polska, dzięki przekopowi przez Mierzeję Wiślaną, zyskała niezależne od Rosji przejście z Zalewu na Bałtyk. Rząd PiS ocenił, że przekop zwiększy atrakcyjność gospodarczą województwa warmińsko-mazurskiego, a w szczególności Elbląga i portu w tym mieście, a także innych portów Zalewu Wiślanego.
Całkowita długość drogi wodnej z Zatoki Gdańskiej przez Zalew Wiślany do Elbląga to prawie 23 km, w tym samo przejście przez Zalew Wiślany liczy nieco ponad 10 km, na rzece Elbląg – także ponad 10 km; pozostałe ok. 2,5 km to odcinek, na który składają się śluza i port zewnętrzny oraz stanowisko postojowe. Kanał oraz cały tor wodny będą miały docelowo 5 m głębokości.
